AI op de arbeidsmarkt: kansen én uitdagingen

Er is veel veranderd sinds Karolien Scheerlinck acht jaar geleden als bio-ingenieur (met een doctoraat in wiskundige methoden, zoals optimalisatietechnieken en machine learning) aan boord kwam bij VDAB. Ze kwam er terecht bij het toenmalige innovatielab, in die tijd nog een relatief klein team van drie.

“Ikzelf ben er begonnen als datawetenschapper, en ook de eerste projecten draaiden al rond data en AI”, vertelt Scheerlinck. Of hoe VDAB al vrij vroeg de kaart van AI trok. “Lang vóór de hype rond AI en ChatGPT.”

Karolien groeide op tot de verantwoordelijke van het team, dat vandaag 35 knappe koppen telt. Het ‘AI Center of Excellence’, heet haar departement intussen, al spreekt Karolien Scheerlinck eerder bescheiden over het AI-team dat ze leidt bij VDAB.  

Inspelen en kansen

De forse groei van dat AI-team bij VDAB wijst er, volgens Scheerlinck, op dat de organisatie sterk inspeelt op innovatie. En dat zijzelf uitgroeide tot teamleader, zegt volgens haar ook veel over haar werkgever. “VDAB gelooft in zijn mensen en biedt hen opportuniteiten aan. Zelf was ik ervoor werkzaam in zowel de publieke als de privésector. De mogelijkheden die VDAB biedt en mij heeft geboden, heb ik nergens anders gezien.”

Data heeft haar altijd gefascineerd. “Op basis van data kan je inzichten verwerven, met behulp van onder meer wiskundige technieken, methodieken en algoritmes. Maar wat mijn job hier extra interessant maakt is de maatschappelijke context en relevantie. Dat spreekt de mensen in mijn team ook aan. Ze kunnen soms best meer verdienen in een andere sector. Maar ze zijn hier aan de slag, nét omwille van die maatschappelijke context.”

Ook gefascineerd door data & IT? Bekijk hier wat VDAB voor jou kan betekenen.

23 AI-toepassingen voor 4 miljoen klanten

VDAB heeft vandaag maar liefst 23 AI-oplossingen in productie. Soms gaat het om kleine componenten onder de motorkap, maar soms om toepassingen die in de kijker lopen. Zo kan iedereen vier actieve applicaties van VDAB raadplegen, waaronder Oriënt, die toont welke beroepen interessant zijn op basis van iemand zijn interesses. En Jobbereik, die aangeeft welke jobs binnen bereik liggen op basis van iemand zijn competenties.

“Daar waar ons innovatielab aanvankelijk een beetje op een eiland fungeerde, zitten wij als AI-team intussen dicht bij de rest van de organisatie”, vervolgt ze. Haar team ontwikkelt applicaties om de kerntaken van VDAB te ondersteunen. Denk aan het ondersteunen van werkgevers bij het invullen van vacatures, het ondersteunen van zowel werkgevers als burgers in het kader van opleidingen én de loopbaan van die burgers. In 2020 kreeg de VDAB namelijk de opdracht om alle burgers te ondersteunen in de optimalisatie van hun loopbaan. “Dat betekende dat ons aantal klanten groeide van ongeveer 200.000 tot vier miljoen.”

Het risico van de vrouwelijke verpleegkundige

Artificiële intelligentie is niet zonder risico’s, en daar zijn ze zich bij VDAB volop van bewust. Een ethische raad, waar ook externe experts in zetelen, kijkt mee toe op de risico’s van AI en geeft advies over de aanpak. “We vermijden ook het gebruik van sensitieve variabelen, zoals bijvoorbeeld gender of nationaliteit”, vertelt ze. Zo stelde VDAB stelde ooit vast dat vacatures voor verpleegkundigen meer werden voorgesteld aan vrouwen dan aan mannen “Simpelweg omdat de achterliggende data de toepassing leerde dat meer vrouwen interesse tonen in die job.”

Karolien Scheerlinck benadrukt ook de menselijke check. “Bij VDAB zal AI altijd een hulpmiddel zijn. Finale beslissingen liggen bij een bemiddelaar van VDAB, of bij de eindgebruiker.”

Maar naast de risico’s, wil ze het ook hebben over de mogelijkheden. Zo kan AI volgens haar zorgen voor meer inclusiviteit in jobs. “Een deel van de werkzoekenden heeft op de een of andere manier een drempel tot de arbeidsmarkt, van taalachterstand tot fysieke handicap. Technologie, en AI in het bijzonder, kan hen ondersteunen binnen hun job, en dat op diverse manieren. Denk aan vertaalapps tot robots die iemand met een fysieke beperking bijstaan.”

Voorloper

VDAB is met zijn aanpak en toepassingen een voorloper in AI, en zeker in zijn domein. “Wij kregen hier al arbeidsbemiddelaars uit Japan, Costa Rica en Singapore over de vloer, en werden uitgenodigd om ons verhaal te doen in onder meer Noorwegen en Denemarken. Telkens kregen wij als boodschap dat geen enkele arbeidsbemiddelaar zo ver staat in AI als wij.”

En wat doet AI met jouw job?

En hoe ziet Scheerlinck tenslotte de impact van AI op de arbeidsmarkt? Die impact zal er volgens haar zeker zijn, maar de doomscenario’s rond fors banenverlies spreekt ze tegen. “Mogelijk worden er banen bedreigd, maar er zullen er net door AI ook heel wat bijkomen.”

In elk geval gaat AI het werk van heel wat van ons veranderen, stelt ze. “Vergelijk het met de opmars van de computer vijftig jaar geleden. Mensen moeten er zeker geen schrik van hebben. Hun job zal mogelijk wel veranderen en ook ten goede komen. Het zal vaak een kwestie zijn om te leren werken met de technologie.”

Overweeg jij een carrièreswitch? Ontdek hier hoe VDAB jou hierbij kan begeleiden.