4 tips voor re-integratie na ziekte: werken is genezen

“Bij mijn terugkomst heb ik een presentatie gegeven met foto’s - ook de pijnlijke.” (Mieke Vanhuyse)

Mieke (43) is HR-manager bij ReVive, een Gentbrugse brownfieldontwikkelaar die binnensteden heropwaardeert. Vrijstaande villa’s op het platteland zijn out, leve de stadsinbreiding. ReVive is dus een duurzaam bedrijf, maar wat betekende dat voor Mieke toen ze een jaar geleden de diagnose borstkanker kreeg?

“Mijn situatie is atypisch omdat ik zelfstandige ben: mijn man is eigenaar van ReVive”, nuanceert ze meteen. “Een luxepositie, ik weet het. Je bakkerij moeten sluiten, is nog een stuk erger. Toch denk ik dat mijn situatie vergelijkbaar is. Borstkanker is wat het is, voor iedereen. Mijn inkomsten vielen terug op nul, wat bij een werknemer niet het geval is.” Enkele tips en conclusies van Mieke na haar zware diagnose en herstelperiode.

1. Aangepast takenpakket

“Ik ben er bij van het begin, in 2009. Ik combineerde communicatie, marketing en HR, maar door mijn ziekte werden marketing en communicatie me te zwaar. Een jongere collega heeft dat definitief overgenomen. In september 2016 ben ik ziek geworden. Ik heb 20 weken zware chemo gehad, een operatie en bestralingen. Vanaf juni 2017 ben ik geleidelijk aan weer komen werken, en sinds september werk ik weer 3,5 dagen per week. Ik zou graag fulltime terugkomen. Op je werk voel je je veel minder patiënt. Maar voorlopig zit dat er nog niet in.”

2. Update je collega’s

“Tijdens mijn behandeling hield ik nauw contact met mijn collega’s. Ik kwam tijdens mijn behandeling af en toe langs en ik stuurde geregeld updates over mijn toestand. ‘Kanker’ is heel beladen, zeker voor de jongere mensen in het team. Op de dag van mijn terugkomst heb ik zelfs een presentatie gegeven met foto’s – ook de pijnlijke, zonder haar dus. Op die manier wist iedereen meteen wat ik doorgemaakt heb.”

3. Blijf betrokken

“Het besef hoe misbaar je bent, komt hard binnen. Mensen missen je wel, maar alles loopt gewoon door. Van kanker voel je je eerst niet ziek. Toch zit je van de ene dag op de andere met een lege agenda. Dan is het extra belangrijk dat je betrokken blijft. Op die manier verloopt de herintegratie veel vlotter. Na acht maanden wordt het al lastig om de draad weer op te pikken, laat staan na twee jaar. Gelukkig is ReVive een empathische organisatie, maar dat is lang niet overal zo. Sommige mensen raken door ziekte zelfs hun job kwijt. Dat is vaak helemaal niet nodig. Je competenties en capaciteiten vallen niet weg en als je blij bent dat je weer mag werken, ben je extra gemotiveerd.”

4. “Hoe gaat het nu met je?”

“Mijn collega’s gaan sinds mijn terugkeer niet speciaal omzichtig met mij om. Dat vraag ik ook niet, maar de chemo heeft toch sporen nagelaten op mijn geheugen en concentratie. Soms heb je zin om te zeggen: dit was geen griepje, toch? Om de zoveel tijd loop je wel tegen de muur. Als tip voor collega’s van iemand met kanker: vraag geregeld hoe het gaat. Dat wordt snel vergeten als je er niet ziek meer uitziet, maar de nood om te praten blijft. Ik ben nog niet genezen verklaard. Het blijft wel in je achterhoofd zitten.”

Re-integratie: meten is weten

Eind vorig jaar kwam door een Koninklijk Besluit op de re-integratie van arbeidsongeschikte werknemers een en ander in een stroomversnelling. Nodig, want het aantal langdurige afwezigheden blijft stijgen. “We moeten werk voor iedereen werkbaar houden.”

In zijn boek Werken is genezen stelt de Leuvense professor Lode Godderis dat slechts 1 op 2 de draad weer oppikt. Securex ontwikkelde een tool waarmee een werkhervatting op een goede manier voorbereid kan worden om – vaak definitieve – heruitval te voorkomen. “We scannen in detail waarvoor de medewerker nog in aanmerking komt”, zegt absenteïsmeconsulente Elisabeth Van Steendam van Securex.

“Hoe langer je afwezig bent, hoe meer twijfels. Zal ik niet te moe zijn? Ben ik er geestelijk nog toe in staat? Zal ik nog dezelfde projecten krijgen als vroeger? Haal ik mijn objectieven nog? Werkgevers kunnen dit vermijden door een slim absenteïsmebeleid waarin samen naar oplossingen wordt gezocht die de terugkeerdrempel verlagen. Je hoeft niet zomaar voor de leeuwen gegooid te worden. Het is bovendien een utopie om te denken dat we enkel met gezonde medewerkers kunnen werken. Je kan er niet vanuit gaan dat elke werknemer fysiek of geestelijk gezond is, ook niet de dertigers en veertigers. We moeten werk voor iedereen werkbaar houden.”

Iedereen re-integratiebegeleider

Collega’s actief inzetten om langdurig afwezigen te coachen, zo kan het ook. “Voor langdurig zieke VDAB-medewerkers schakelen we re-integratiebegeleiders in”, zegt Elke De Schryver, woordvoerster VDAB Oost-Vlaanderen. “Personeelsleden van VDAB die geselecteerd zijn voor deze rol en een opleiding hebben genoten. Ze behoren niet tot de personeelsdienst.”

Een rolmodel voor welzijnsbeleid op de werkvloer, maar hoe werkt het? Personeelsleden die meer dan 6 weken afwezig zijn wegens ziekte worden gecontacteerd door een re-integratiebegeleider. Het afwezige personeelslid krijgt eerst een brief waarin staat dat er begeleiding is voor een vlottere terugkeer naar de werkvloer. Een week later volgt een telefoontje van een re-integratiebegeleider. Die legt uit wat de bedoeling is van de begeleiding. De werknemer kiest dan zelf of hij al dan niet ingaat op het begeleidingsaanbod.

De re-integratiebegeleider polst bij de afwezige collega hoe het met hem gaat, of hij al klaar is om terug te komen werken of wanneer hij dat verwacht te zijn, of er aanpassingen aan de job nodig zijn om terug aan de slag te gaan, of het moeilijk is om de huidige job terug op te nemen en wat mogelijke alternatieven of aanpassingen kunnen zijn. De re-integratiebegeleiding is geen controle, niet verplicht en volledig vrijblijvend.

(wdh)