4 op 5 zelfstandigen vindt job emotioneel zwaar

Ruim 65% van de zelfstandigen heeft te kampen met ernstige spanningsklachten en stress, voornamelijk veroorzaakt door factoren als de moeilijke combinatie tussen werk & privé én de permanente bekommernis over de vooruitzichten van het bedrijf. Ze voelen zich in vergelijking met de werknemers (van wie 35% aan stress lijdt, zo blijkt uit onderzoek van Securex van februari 2012, nvdr.) veel meer gestresseerd.

Ook de spanningsklachten, die de stress weergeven, liggen aanzienlijk hoger bij ondernemers. Zo voelt 43% zich de laatste tijd neerslachtiger dan anders, terwijl dat bij ‘slechts’ 30% van de werknemers het geval is.

Emotioneel zwaar

Maar liefst 4 op de 5 zelfstandigen (81%) vinden hun job emotioneel zwaar, terwijl het bij werknemers gaat om 35%. Ook bepaalde aspecten van hun levensstijl jagen het stresspeil van de zelfstandige de hoogte in. Zo neemt 75% van de ondernemers doorheen de dag onvoldoende tijd voor ontspanning. Bij werknemers gaat het hier slechts om 42%.

Stressoren die bij zelfstandigen het zwaarst doorwegen, zijn:

• de hoge werkdruk,
• het moeilijke evenwicht tussen privé en bedrijf,
• de emotionele last van de rol als zelfstandige en/of bedrijfsleider.

Lichamelijke klachten & co

6 op de 10 zelfstandigen (61%) geven bovendien aan dat hun lichamelijke klachten veroorzaakt werden door het werk. Bij werknemers bedraagt dat aantal 40%.

Nog opmerkelijker: 41% van de ondernemers is meer dan vroeger kortaf tegen mensen in zijn omgeving. Dat vormt een duidelijke belasting voor vrienden en familieleden, en is zelfs volledig nefast indien zulk gedrag gehanteerd wordt ten opzichte van prospecten, klanten of leveranciers. Ter vergelijking: bij de werknemers is slechts 28% meer kortaf dan vroeger.

Geen professionele vooruitgang

Verontrustend is voorts dat 1/5de van de zelfstandigen (21%) aangeeft geen professionele vooruitgang meer te kunnen boeken. In een kmo-economie als de onze roept dit op zijn minst ernstige vragen op. Het boeken van professionele vooruitgang is als energiebron voor de zelfstandige zelf een erg belangrijke buffer tegen stress, net zoals het krijgen van voldoende ondersteuning via overheid, beroepsvereniging of belangenorganisatie.

39% van de zelfstandigen ervaart op dit moment onvoldoende steun. Christine Mattheeuws, voorzitter van NSZ: “Op dat vlak is er dus werk aan de winkel, niet alleen voor organisaties als de onze, maar ook voor de overheid. Nieuwe of aangepaste regels zijn teveel op maat van de grote ondernemingen gemaakt, terwijl ‘Think Small First’ steeds het uitgangspunt moet zijn van het beleid. Wetgeving moet in de eerste plaats voor de micro-ondernemingen en de kmo’s toepasbaar zijn.”

Mogelijke aanbevelingen

Om het stressniveau van zelfstandigen en kmo-bedrijfsleiders in te perken, suggereren Securex en NSZ de volgende maatregelen:

• beleidsactoren dienen zelfstandigen beter te ondersteunen bij veranderingen,
• het sociaal statuut moet op een paar essentiële punten (o.a. op het vlak van arbeidsongeschiktheid) worden bijgesteld,
• zelfstandigen moeten af en toe de riem kunnen afleggen, ‘neen’ durven zeggen en externe hulp inschakelen.

Coaching

Een aantal aanbevelingen van dit onderzoek richten zich specifiek op de zelfstandigen zelf. Agnes Hertogs, General Manager Small & Midsize Markets Securex: “Ook al is dat voor zelfstandigen uiterst moeilijk, we raden hen toch aan om meer tijd te nemen voor ontspanning. Ze hoeven niet per se alles zelf te doen en moeten meer beroep doen op externe adviseurs en coaches. Dat laat hen toe om zich op hun hoofdtaken te concentreren en te zorgen voor een betere combinatie tussen arbeid en gezin.”

Volgens ondernemersorganisatie NSZ zijn daarvoor ook een aantal ingrepen nodig aan het sociaal statuut van de zelfstandige. Zo moet een zelfstandige onder andere vanaf de eerste dag ziekte, net zoals bij bedienden, een uitkering voor arbeidsongeschiktheid krijgen, want nu blijft hij zelfs bij ernstige ziektes vaak aan het werk.

“Zelfstandigen moeten ook eens ‘neen’ durven zeggen”, besluiten Hertogs en Mattheeuws. “Dat is makkelijker gezegd dan gedaan in deze crisistijden, nu een recordaantal bedrijven failliet gaat en ook het aantal startende ondernemingen op een dieptepunt zit.

(kv) - Meer info: Securex.be / nsz.be