4 alarmsignalen: werk jij in een toxische omgeving?

“Als kandidaat let je bij je sollicitatie best op mogelijke rode vlaggen.” (Annelies Quaegebeur, loopbaancoach)

1. Je werk staat voorop

“Toxische culturen verheerlijken vaak een gebrek aan gezonde grenzen”, stelt Annelies Quaegebeur, loopbaancoach bij A-Lissome. Ze moedigen je bijvoorbeeld aan om prioriteit te geven aan werk boven al de rest. En dat begint vaak al bij je sollicitatie.

“Als kandidaat let je best op mogelijke ‘rode vlaggen’: geven ze je bijvoorbeeld een heel korte deadline? Of verwachten ze dat je ’s avonds laat, ’s morgens vroeg of in het weekend reageert of opdraaft?” Waarschijnlijk ga je dan in de job zelf ook op elk moment moeten springen.

Bovenal wordt een toxische werkplek getolereerd en vaak zelfs aangemoedigd door de top. “Leidinggevenden zijn zich te weinig bewust van de mate waarin anderen hen observeren en kopiëren. Maar zij zetten de toon in een organisatie, zowel in sfeer als cultuur”, weet Gerrit Sarens, auteur van het boek ‘Leiderschap, de ongemakkelijke waarheid’. “Een sterke cultuur is te danken aan sterk leiderschap van bovenaf. Maar een zwakkere of zelfs toxische cultuur kan je terugbrengen tot slecht leiderschap aan de top.”

Zit jij in een giftige werkomgeving? Herken de signalen!

2. Je krijgt te weinig vertrouwen

In een giftige werkomgeving is het gebrek aan vertrouwen tussen collega's voelbaar. En in zo’n omgeving met weinig of geen vertrouwen is samenwerking moeilijk en staan de prestaties onder druk.

Soms uit dit wantrouwen zich al bij een leidinggevende die zijn teamleden constant wil controleren. Want managers die hun teamleden te strak opvolgen, leggen vaak de kiem voor giftige teams. Hoe goed bedoeld ook door de betreffende micro-manager. “Dergelijke leiders beschouwen hun betrokkenheid en aanwezigheid vaak als onmisbaar”, aldus Gerrit Sarens. “Ze hebben moeite met delegeren, waardoor ze taken uitvoeren die niet meer tot hun verantwoordelijkheid of takenpakket behoren.”

Ontdek: Hoe ga je om met een toxische manager?

3. Je wordt geviseerd

Zo mogelijk nog erger of meer toxisch wordt het als mensen elkaar met minachting behandelen. En zeker als bepaalde collega’s hierbij worden geviseerd. “Dat zijn gevallen waarbij bijvoorbeeld één iemand wel wordt gevolgd of naar wie wel wordt geluisterd, maar totaal niet naar de andere. Of waar één iemand wel erg wordt gecontroleerd, en de andere totaal niet”, illustreert Quaegebeur. “Of waar je persoonlijke aanvallen krijgt die niet of nauwelijks met je werk te maken hebben.”

Rode vlag: hoe herken én tackel je giftige positiviteit op de werkvloer?

4. Je mag geen fouten maken

In een toxische omgeving hanteren iets te veel leidinggevenden ten slotte ook een klassiek patroon. “Ze gaan snel beschuldigend met de vinger wijzen als het fout loopt. Dat ligt nooit bij henzelf”, stelt Sarens, die dat type leidinggevende als zonnekoningen omschrijft - ook vanwege het flink uit de kluiten gewassen ego dat ze met zich meedragen.

De gevolgen laten zich raden. In dergelijke omstandigheden gaan medewerkers er alles aan doen om de schuld niet te krijgen, beaamt Annelies Quaegebeur. “Het is ieder voor zich. En het is normaal om je collega voor de bus te gooien om je eigen hachje te redden”, weet de loopbaancoach, die aanraadt om in zulke gevallen op zoek te gaan naar een team of leidinggevende die fouten maken wél ziet als een manier om iets te leren. “Binnen éénzelfde organisatie zijn immers niet alle teams toxisch. Tenzij heel de organisatie giftig is natuurlijk.”

Fouten opbiechten op het werk: zo pak je het aan

(William Visterin)