2012 slechts 'overgangsjaar' voor eenheidsstatuut arbeiders-bedienden

"Het wordt duurder om bedienden te ontslaan" (Kris De Schutter, advocaat bij Loyens & Loeff)

Eenheidsstatuut arbeiders vs. bedienden

Het langverwachte eenheidsstatuut dat het verschil tussen arbeiders en bedienden zal opheffen, is er nog niet. Het Grondwettelijk Hof heeft wel bepaald dat die eenmaking tegen 8 juli 2013 een feit moet zijn. In afwachting daarvan werd er alvast gesleuteld aan de opzegtermijnen voor de arbeidsovereenkomsten van arbeiders en bedienden. Bij wijze van harmonisering worden de opzegtermijnen iets langer voor arbeiders en iets korter voor bedienden, maar de kloof blijft groot. Belangrijk om te noteren daarbij is dat deze nieuwe regels enkel gelden voor wie na 1 januari 2012 in dienst treedt, dus alleen voor mensen die dit jaar voor de eerste keer werk vinden, van werk veranderen, of een nieuw arbeidscontract tekenen.

Wat verandert er concreet? Kris De Schutter, advocaat bij Loyens & Loeff en gespecialiseerd in arbeidsrecht, zegt: 'Voor de arbeiders gaan de opzegtermijnen met ongeveer 15 procent omhoog. Voor de bedienden wordt het hele opzegsysteem gewijzigd. Tot op heden kende het systeem een grote flexibiliteit. Bedienden die op het ogenblik van het ontslag meer verdienden dan 31.467 euro bruto, en werkgevers konden na het ontslag en de opzegging onderling een akkoord sluiten over de precieze opzegtermijn. Nu is die bij wet geregeld.

Werkgevers zegden werknemers vroeger vaak op met het wettelijk minimum (3 maanden per 5 jaar anciënniteit). Vervolgens konden werkgever en werknemer een akkoord treffen: indien werknemers geen opzegtermijn dienden te presteren, aanvaardden zij vaak een kortere opzeggingstermijn. Voordeel voor de werkgever: de kosten werden wat beperkt, terwijl aan de werknemer een aardig spaarpotje uitbetaald werd. Die deur is nu gesloten, wat er toe kan leiden dat het voor werkgevers duurder wordt om bedienden te ontslaan. Wie minder dan drie jaar in dienst is, krijgt per definitie een opzeg van 91 kalenderdagen. Wie tussen de vijf en de zes jaar in dienst is, komt uit op 182 kalenderdagen opzeg. Er is wel een uitzondering voor wie meer dan 62.934 euro bruto verdient: in dat geval kan je bij de indiensttreding de opzegtermijn afspreken.'

Formule Claeys is dood

Werknemers die een lange carrière bij eenzelfde bedrijf hebben opgebouwd en ontslagen worden, hebben op basis van de nieuwe wet recht op een lange opzegtermijn en opzegvergoeding, die niet kan worden gewijzigd. De nieuwe regeling sluit niet uit dat er nieuwe achterpoortjes worden gevonden om hoge kosten te vermijden. Zo acht Kris De Schutter het niet ondenkbaar dat werkgevers hogere kaders zullen vragen zelf ontslag te nemen om vervolgens een dading te sluiten rond een redelijke beëindigingsvergoeding. 'In de praktijk blijkt tot op heden dat werkgevers en hogere kaderleden soms de beëindigingsvergoeding trachten te beperken door bijkomende vergoedingen te betalen die niet aan sociale zekerheidsbijdragen onderworpen zijn, zoals een niet-concurrentievergoeding na het einde van de arbeidsovereenkomst of bijkomende stortingen in de groepsverzekering. Verwacht wordt dat dit ook in de toekomst mogelijk zal blijven.'

De nieuwe regeling betekent ook een stille dood voor de formule Claeys - al blijft die wel van toepassing voor werknemers die voor 1 januari 2012 in dienst zijn getreden. Kris De Schutter: 'De formule Claeys kan eventueel nog een tweede leven leiden in cao's op ondernemingsvlak, maar door de nieuwe wet is ze in principe van tafel voor toekomstige werknemers.'

Voor wat betreft de ontwikkeling van het eenheidsstatuut van arbeiders en bedienden wordt 2012 hoe dan ook een overgangsjaar. Uiterlijk op 8 juli 2013 komen er weer andere regels. Bestaat de kans dat werkgevers zo lang de kat uit de boom kijken en de aanwervingen on hold zetten, om het aparte werknemersstatuut van 2012 te vermijden? 'Dat geloof ik niet', zegt Kris De Schutter. 'De afkoeling van de arbeidsmarkt is nu al een feit, dat merken we ook in onze praktijk. Maar wie mensen nodig heeft, zal mensen aanwerven. Uitzendarbeid is niet in alle gevallen mogelijk en is alleszins in de tijd beperkt. Ik vermoed wel dat men begin 2013 eerder geneigd zal zijn met uitzendkrachten te werken als dan nog niet duidelijk is hoe het eenheidsstatuut of de overgangsmaatregelen er zullen uitzien.'

Andere nieuwigheden

De bedienden die deel uitmaken van het paritair comité 218 zien hun loon stijgen met 3,47 procent vanwege de loonindexering. Maar ook heel wat andere werknemers zullen hun loon dit jaar met circa 3 procent zien toenemen. Er is ook minder prettig financieel nieuws. Door de nieuwe belastingregeling voor bedrijfswagens, zal voor zowel de duurdere als de meer milieuonvriendelijke wagens een hogere bijdrage moeten worden betaald.

We zijn op 1 januari ook wakker geworden in een land zonder brugpensioen: dat heet nu 'werkloosheid met bedrijfstoeslag.' In de volksmond blijven we wellicht de term 'brugpensioen' gebruiken, maar er is wel degelijk een en ander veranderd. Zo is het halftijds brugpensioen afgeschaft en is de leeftijdsgrens opgetrokken naar 60 jaar, met een loopbaan van minimum 40 jaar. Er zijn nog wel uitzonderingen voor collectief brugpensioen bij bedrijfsherstructurering (brugpensioen kan dan op 55 jaar) en bij bedrijven in moeilijkheden (brugpensioen kan dan al vanaf 52 jaar).

Nog meer newspeak aan het begin van de carrière: de wachtuitkering voor jonge werkloze schoolverlaters heet nu inschakelingsuitkering. In de praktijk komt het er op neer dat schoolverlaters een jaar moeten wachten voor ze hun eerste werkloosheidsvergoeding kunnen trekken. Bovendien heeft enkel wie actief naar werk zoekt, recht op een inschakelingsuitkering. Deze regeling heeft ook gevolgen voor schoolverlaters die afgestudeerd zijn in juni of juli 2011 en zich als werkzoekende hebben ingeschreven voor 10 augustus 2011. Zij hebben ten vroegste vanaf 27 juli 2012 recht op uitkeringen. Werklozen mogen het vanaf 1 januari ook iets verder gaan zoeken. De afstand voor het verplicht aanvaarden van een passende dienstbetrekking is niet langer beperkt tot 25 km maar wordt 60 km.

(jb) - Alle veranderingen die de nieuwe regering heeft doorgevoerd op een rijtje zetten in één artikel, is onbegonnen werk. SDWorx zorgt voor een handig overzicht op www.dirupo1.be.