15 signalen die erop wijzen dat jij een burn-out hebt of zal krijgen

“In grote lijnen wordt een burn-out gekenmerkt door een overheersend gevoel van vermoeidheid en uitputting”, vertelt loopbaancoach Annelies Quaegebeur. “Je hebt als het ware je lichaam en geest te lang gepusht (voor welke reden dan ook), waardoor het uitgeput geraakt. Je denkt veel na, tot het piekeren wordt en ‘wat als’ en ‘wat had ik...’ normale vragen worden. Je ziet eerder overal de nadelen en negatieve kanten van. Het piekeren en de minder positieve ingesteldheid komen je slaap meestal niet ten goede en zo kom je in een vicieuze cirkel terecht.”

Tijdelijk dipje of is er meer aan de hand?

“Ontevredenheid over je job merk je dus helaas niet enkel 9 to 5, maar kan je hele leven en zelfbeeld gaan overheersen, bekijk het maar als een algemene malaise”, aldus loopbaancoach Annelies Quaegebeur. “Je wil elke maandag dat het al vrijdag is en raakt nog moeilijk je bed uit. Je weet ergens wel dat er 'iets is met het werk', maar je kan niet benoemen wat. Is het je baas, de omgeving, de bedrijfscultuur?”

“Het moeilijkste is natuurlijk om te bepalen of je met een tijdelijk 'dipje' zit dat wel weer overwaait, of echt stappen moet ondernemen. Je werk echt beu zijn, heeft natuurlijk te maken met een opeenstapeling van factoren, zowel fysiek als emotioneel. Daarnaast kan de een er beter mee om dan de ander. Soms is het besef er wel, maar is de stap om er iets aan te doen een brug te ver.”

TEST JEZELF: 15 signalen van burn-out

De oorzaak van een burn-out is een voortdurend overschrijden van je eigen (professionele) grenzen, waardoor je oververmoeid geraakt.

Inge Ketels heeft een testje ontwikkeld waardoor mensen makkelijk kunnen checken of ze kans hebben op een burn-out. Ze begeleidt mensen om meer te halen uit zichzelf via meer zelfvertrouwen en een positiever zelfbeeld. “Tel het aantal van onderstaande klachten die je hebt. Zijn het er meer dan 5? Zie het dan zeker als een alarmbel, die erg hard begint te luiden”, Aldus Inge Ketels.

• Vermoeidheid
• Concentratieproblemen
• Prikkelbaarheid
• Slecht slapen
• Nergens zin in
• Depressief/somber
• Gespannen
• Hoofdpijn
• Onrustig/opgejaagd
• Spierpijn nek/schouders/rug
• Angsten
• Vergeetachtigheid
• Emotioneel
• Hartkloppingen/-klachten
• Teruggetrokken

Wat kan je doen?

Wat kan je doen als je meer dan 5 van bovenstaande signalen bij jezelf herkend?

• Ga in gesprek met een bevoegd iemand in je organisatie
  Loopbaancoach Annelies Quaegebeur: “Probeer eerst om binnen het bedrijf zelf op zoek te gaan naar een functie of jobinvulling die beter bij jou past.” Dat kan door een gesprek met achtereenvolgens:
  - Je baas. Hij of zij kent de mogelijkheden binnen het team het beste. Soms kan het verschuiven van enkele taken al genoeg zijn om opnieuw graag te gaan werken.
  - HR. Volstaat een babbel met de baas niet, praat dan eens met de HR-afdeling van jouw bedrijf om te zien wat mogelijk is.
  - Je netwerk binnen het bedrijf. Spreek mensen van andere afdelingen aan, en laat hen weten naar welke functie je op zoek bent om je competenties en talent optimaal te benutten. Zeg hen dat zij iets laten weten als er ergens zo'n plekje vrijkomt.
• Verander zo nodig van werkgever
  “Spreekt het bedrijf zelf en de cultuur binnen het bedrijf je niet (meer) aan? Pas dan ga je extern op zoek naar een andere job”, raadt Annelies Quaegebeur aan.
• Neem op tijd gas terug
  In veel gevallen is het ook zo dat alleen van job veranderen niet noodzakelijk de oplossing zal bieden.
  
  “Je lichaam geeft je waarschuwingssignalen en het is tijd om gas terug te nemen en er iets aan te doen!”, zegt loopbaancoach Katrin Van de Water . “Als jij niet ingrijpt, grijpt je lichaam stevig in en dit heeft niet alleen effect op je werk, maar ook op je andere levensgebieden, zoals gezondheid, relatie, gezin… en je komt in een negatieve spiraal. Meestal merken mensen het pas als het te laat is…”
  
  Loopbaancoach Annelies Quaegebeur: “Het rustiger aan doen, is bij de ene met een boek in de zetel zitten, de andere wil naar muziek luisteren of een film zien. Het doet er niet toe wat het is, maar zorg ervoor dat je op zeer regelmatige tijdstippen ook rust inbouwt. Je zal de (werk)druk langer volhouden als je op tijd de boel gewoon eens de boel laat.”
• Zoek hulp van een loopbaancoach
  Om helder te krijgen wie je bent en wat je wil.
• Meer bewegen
  “Zorg voor ontspanning. Dit gaat doorgaans niet meer vanzelf”, aldus coach Inge Ketels. “Dus dat betekent dat je doelbewust (weer) dient te leren te ontspannen. Bouw het in in je dagelijkse routine. Wat helpt: train je ademhaling, ga taichi of yoga doen, volg mindfulness, ga sporten. Ook hartcoherentie is een tool die schitterend voor je kan werken, omdat het én je welzijn ondersteunt én je mindset positief doet veranderen.”
• Schrap alcohol, koffie, suiker...
  Neem energiegevend voedsel tot je.
• Nee zeggen
  Zet jezelf op de eerste plaats en zeg ‘nee’ tegen wat je niet wil en ‘ja’ tegen wat goed voor je is.
  
  Coach Inge Ketels: “Vanuit stress ga je makkelijk pleasen en het anderen naar de zin maken. Resultaat? Je staat niet stil bij wat belangrijk is voor jou of wat jij nodig hebt. Leer dus neen zeggen. En je vaker af te vragen ‘wat wil ik? Wat voelt goed voor mij’? Focus daarin eerst op je eigen taken. Maak die af. Pas daarna is er tijd voor de vragen van anderen.”
  
  “Je communicatieve vaardigheden aanscherpen helpt. Het helpt om op een goede manier nee te zeggen. Het helpt om je vragen beter te formuleren of om de situatie zo te benaderen dat je meer kans hebt op een goed gesprek.”
• Leer je denken in vraag te stellen
  “De ‘moetens’ die je hebt, de onbewuste eisen, de gedachten die je belemmeren, moet je proberen loslaten. Het piekeren, de onrust in je hoofd. Piekeren leidt tot niks en vraagt veel energie. Doorgaans draai je rond in niet helpende gedachtenpatronen. Het is belangrijk dit in te zien en te leren om anders te denken. Positiever en mogelijk ook realistischer wat doelen en taken betreft. Een stukje herprogrammeren, zeg maar. Met je huidige programmering ga je in overdrive”, vertelt coach Inge Ketels.
• Bespreek je situatie
  “Vraag steun. Vaak zijn er gedachten als ‘ik doe het niet goed genoeg’, ‘ik moet het alleen kunnen’, ‘anderen mogen niet zien dat het slecht gaat’. Je probeert te verbergen hoe slecht dat het gaat. In je kwetsbaarheid tonen zit ook kracht en alleen daardoor maak je terug connectie met mensen. Alleen daardoor kan je goed voor jezelf zorgen”, zegt Inge Ketels.
• Positieve doelen stellen
  “Een belangrijke basis voor het voorkomen van een burn-out of duurzaam herstel is een helder geformuleerde positieve toekomstwens, waarin er balans is tussen draaglast, en draagkracht, tussen energievreters, energienemers en rustbrengers”, aldus Annelies Quaegebeur. “Het gaat er om wat je wél wil. En dat is voor iedereen verschillend omdat ieder van ons uniek is. Zorg tijdens je begeleiding voor een professioneel geschoolde psycholoog, therapeut of coach die ook de nodige ervaring kan voorleggen, of spreek je vertrouwenspersoon of verantwoordelijke psychosociaal welzijn op het werk aan.”

“Burn-out is geen teken van zwakte. Mensen die hersteld zijn, zijn bewuster, efficiënter… dan voorheen en vaak is de burn-out dat zetje wat ze nodig hadden om te kiezen voor een leven dat bij hen past”, merkt loopbaancoach Katrin Van de Water. “Jij verdient het om gelukkig en energiek te zijn, en om het leven te leven waar jij van droomt!”

(mr)