1 op 2 werknemers ontevreden over loon

“Vaak zijn werknemers er oprecht van overtuigd dat ze beter presteren dan hun collega’s. Wanneer dat niet blijkt uit de verloning, zullen ze dat liever toeschrijven aan een onjuiste beoordeling van hun manager dan aan hun eigen prestaties” (Sonja Brouwers, Hay Group)

Over het algemeen zijn de Belgische werknemers best wel te spreken over hun baan. Zo zijn ze tevreden tot zelfs uiterst tevreden over de jobinhoud (82%) en hun werkgever (81%). Daar staat tegenover dat slechts 52 procent tevreden is over het verband tussen zijn loon en wat daarvoor moet gepresteerd worden. We krijgen te weinig loon naar werken. Althans, dat vinden we toch. Sonja Brouwers, loonspecialiste bij Hay Group, ziet daarvoor twee belangrijke oorzaken.

‘Werknemers willen graag weten waarom ze verdienen wat ze verdienen. Het probleem is dat veel organisaties het moeilijk hebben om de juiste prestatie-indicatoren aan te duiden. Hoe volg je de prestaties van werknemers op zodat ze het gevoel krijgen dat ze impact hebben op hun eigen loon? Hoe zorg je ervoor dat mensen hun prestaties kunnen bijsturen wanneer ze achterop hinken op de doelstellingen? Het is een hele uitdaging om een goed prestatiemanagement uit te bouwen.’

Loon vs. geleverde prestaties

Tot zover één mogelijke oorzaak van de ontevredenheid. Brouwers ziet ook een aantal subjectieve overwegingen die ontevredenheid in de hand werken. ‘Mensen hebben de natuurlijke neiging om zichzelf wat positiever te bekijken dan anderen. Vaak zijn werknemers er oprecht van overtuigd dat ze beter presteren dan hun collega’s. Wanneer dat niet blijkt uit de verloning, zullen ze dat liever toeschrijven aan een onjuiste beoordeling van hun manager dan aan hun eigen prestaties.’

Wie in een sector werkt die over het algemeen minder goed betaalt, is ook minder tevreden met de verhouding tussen zijn loon en de daarvoor geleverde prestaties. Dat geldt voor werknemers in de toeristische sector (60 procent ontevreden) of de horeca (57 procent ontevreden). Maar zelfs bij de internationale instellingen – die het best betalen – vindt nog meer dan een kwart van de werknemers dat ze geen loon naar werken krijgen.

Witte sector

De witte sector mag dan beter betalen dan de horeca of de sociaal-culturele sector, de werknemers zijn er minder tevreden over hun loon. Meer dan zes op de tien werknemers uit de zorgsector die deelnamen aan ons onderzoek vinden dat ze te weinig worden betaald voor het werk dat ze doen.

‘Daar zitten de moeilijke arbeidsomstandigheden mogelijk voor iets tussen’, vermoedt Brouwers. ‘Wat wellicht ook meespeelt is het feit dat de gezondheidssector typisch een sector is waar loonvorming in de cao’s zit ingebed. Er is weinig ruimte voor differentiatie op basis van prestatie of bijdrage tot het succes van de organisatie ’

Frustratie

Volgens Brouwers is inzicht in de loonvorming een essentiële voorwaarde voor tevredenheid. ‘Welke parameters gelden er? Hoe gaan evaluaties in hun werk? Wat moet ik extra presteren om twintig of honderd euro meer te verdienen?’

De verloningssystematiek leidt niet zelden tot meer frustratie dan het loon zelf. Dat, naast het lagere loon, verklaart ook waarom lager opgeleiden doorgaans minder tevreden zijn over hun loon dan hoger opgeleiden. ‘Het opleidingsniveau is vaak een indicator van het functieniveau waarin een werknemer terecht komt. Een transparant prestatiemanagement is veel meer ingeburgerd bij hoge dan bij lage functies, waardoor deze laatste typisch minder inzicht hebben in de manier waarop hun loon tot stand komt.’

Loon vs. tevredenheid

De Jobat Salary Survey toont aan dat er geen verband bestaat tussen de hoogte van het loon en de tevredenheid van werknemers over hun werkgever. Bijna vier op de tien werknemers uit de van werving en selectiesector zijn zeer tot uiterst tevreden over hun werkgever, hoewel die sector zeker niet de hoogste lonen betaalt. Ook in de relatief slecht betalende sociaal-culturele sector zijn medewerkers bijzonder enthousiast over hun werkgever.

‘Tevredenheid is natuurlijk geen verhaal van loon alleen’, weet Brouwers. ‘Een goede werkgever kan andere troeven uitspelen. Uit de Engagement Study (een gezamenlijk initiatief van Hay Group & Antwerp Management School) blijkt namelijk dat betrokkenheid bij de job vooral afhankelijk is van de kwaliteit van de relatie met de direct leidinggevende, de waardenset van de organisatie en – last but not least – de jobinhoud.’

Liefde voor de job

De tevredenheid daarover ligt het hoogst bij internationale instellingen, in de sociaal-culturele sector, het onderwijs en de media. ‘Organisaties in de kunstsector hanteren typisch relatief bescheiden loonniveaus, maar de tevredenheid over de jobinhoud scoort wél sterk’, merkt Brouwers op. ‘Wie in die sector zijn weg zoekt, doet dat vanuit een bepaald engagement. Uit liefde voor de job en voor de sector.’

De overheid staat bekend als een goede werkgever. In onze enquête zegt een kwart van het overheidspersoneel daar zeer tot uiterst tevreden over te zijn. Troeven van de overheid zijn: zekerheid, vakantie, een goede werk-privébalans en een vlotte bereikbaarheid. Dat er ontevredenheid bestaat over het loon, wordt volgens Hay Group mee verklaard door de rigide loonsystematiek die gestoeld is op vaststaande barema’s en de totale afwezigheid van prestatiegerelateerde beloning. ‘De Engagement Study wijst op een groeiend draagvlak voor zo’n vorm van verloning, ook in de publieke sector, en ook voor lagere functies’, besluit Brouwers.

(mo) – Illustratie: (jvc)