Zorgverleners komen steeds vaker aan huis

Verpleegkundige Tatjana Six is wat ze noemen een herintreder. Na een korte ervaring in het ziekenhuis solliciteerde ze opnieuw bij haar eerste werkgever, Wit-Gele Kruis West-Vlaanderen. “Ik miste het contact met de patiënten”, verklaart ze.

“In de thuiszorg kom je gedurende weken en zelfs jaren bij dezelfde patiënt. Je bouwt een band op en kunt écht iets betekenen. Het is plezant als ze je met open armen staan op te wachten. Dat wou ik opnieuw. Ook de variatie bevalt me. Het ene moment ben ik een wonde aan het verzorgen, het volgende moment geef ik advies rond hygiënische zorg of voer ik een gesprek met de mantelzorger.”

Technischer, complexer, aantrekkelijker

Volgens het RIZIV zijn er in België iets meer dan 32.000 verpleegkundigen actief in de thuiszorg (cijfers 2018). “Voor de meeste verpleegkundigen blijft het ziekenhuis de vanzelfsprekende keuze”, weet Hendrik Van Gansbeke, algemeen coördinator bij het Wit-Gele Kruis Vlaanderen. “Toch merken we dat ook de thuiszorg aan populariteit wint (op 5 jaar tijd zijn er 5.000 thuisverpleegkundigen bijgekomen, nvdr). Wanneer mensen sneller naar huis gaan na een ingreep, wordt het werk van de thuisverpleegkundige technischer, complexer en dus aantrekkelijker. Ook vanuit de thuiszorg bieden we nu meer leerrijke stages aan studenten aan, wat de sector bekender maakt.”

• Lees ook: 60% Medewerkers kiezen steeds vaker voor een combi-functie

Dat de vraag naar thuiszorg de komende jaren niet zal verminderen, is volgens Van Gansbeke een uitgemaakte zaak. “Enerzijds is er de vergrijzing van de bevolking en de kortere ligduur in het ziekenhuis, anderzijds is er het veranderende sociaal weefsel. Kinderen wonen vaak verder van hun ouders en/of zijn zelf nog aan het werk, waardoor het moeilijker is om zorg op zich te nemen.”

Naast verpleegkundigen werken in de thuiszorg ook polyvalent verzorgenden en huishoudhulpen. Zij ondersteunen zieken en ouderen, maar net zo goed kersverse mama’s en hun baby, gezinnen met specifieke opvoedingsnoden en mensen met psychische klachten. “In tegenstelling tot de verpleegkundigen zijn zij meerdere uren per dag in het huis van de zorgvrager aanwezig,”, vertelt Stefaan Berteloot van koepelorganisatie Zorggezind. “Om te ondersteunen bij basiszorg, samen boodschappen te doen, te koken en eventueel het bezoek aan de dokter of het ziekenhuis te begeleiden. Ze geven niet alleen fysieke, maar ook psychosociale steun. Vaak zijn zij de eersten die veranderingen opmerken. Zeker naar preventie toe zijn ze een belangrijke schakel.”

Werkdruk

Vandaag tellen de diensten voor gezinszorg erkend door de Vlaamse overheid 12.195 VTE verzorgenden, 600 meer dan in 2015. Ondanks de grote vraag zal dat groeitempo de komende jaren allicht vertragen. Dat heeft te maken met de aangekondigde besparingen van de Vlaamse regering, maar ook met de schaarste aan beschikbare arbeidskrachten. Een recente enquête van de Vereniging voor Vlaamse Steden en Gemeenten leert dat de helft van de thuiszorgdiensten van lokale besturen momenteel minstens één vacature voor verzorgende of huishoudhulp heeft. De meeste diensten denken dat ze die niet (makkelijk) ingevuld zullen krijgen.

“Met als gevolg dat de werkdruk stijgt”, zegt Nathalie Debast van de VVSG. “In het slechtste geval leidt het zelfs tot een afbouw van de dienstverlening. Dat moeten we zoveel mogelijk vermijden want het is duidelijk dat de nood aan thuiszorg zal blijven stijgen.” Lokale besturen trachten hierop in te spelen door flexibeler om te gaan met arbeidsvoorwaarden en bijvoorbeeld meer combi-jobs mogelijk te maken.”

Voor Hendrik Van Gansbeke van het Wit-Gele Kruis is het duidelijk dat de thuiszorg en bij uitbreiding de hele zorgsector zichzelf zal moeten heruitvinden. “Meer mensen aantrekken zal onvoldoende zijn om aan de enorme vraag tegemoet te komen. Om warme zorg te blijven geven, zullen we anders moeten leren werken. Ik verwacht dat ziekenhuizen, woonzorgcentra en thuiszorgdiensten in de toekomst nauwer zullen samenwerken, dat verpleegkundigen uit het ziekenhuis vaker in de thuiszorg zullen opduiken en vice versa en dat de digitale mogelijkheden breder en beter ingezet zullen worden.”

(Hermien Vanoost)