Hoe schadelijk is muziek tijdens het werk?

Netsky door je oortjes laten schallen tegen de middagdip. Of Wildest moments van Jessie Ware om je tot rust te brengen na een ellendige meeting. Het gebeurt meer en meer. 83% van de werknemers luistert dagelijks naar muziek tijdens het werk, dat blijkt uit een onderzoek van Randstad. Dat was in 2007 nog 70%, volgens een enquête van Trendbox.

Er is een toename van het aantal hoogopgeleiden dat urenlang naar muziek luistert. Dat concludeert muziekpsycholoog Anneli Haake, zij promoveerde aan de University of Sheffield op Music listening in offices. Volgens haar komt dat doordat er zoveel open kantoorruimtes zijn en door de opkomst van de mp3-spelers.

Belangrijkste redenen?

Haake vroeg bijna 300 werknemers naar hun redenen om naar muziek te luisteren. Gemiddeld luisteren ze een derde van hun werkweek naar muziek en het merendeel vindt muziek ‘onmisbaar' bij het werk. Bijna alle respondenten noemen het ‘afsluiten van de omgeving' als belangrijkste reden. Haake: ‘In plaats van dat ze een deur sluiten, trekken ze met muziek hun eigen geluidsmuur op en creëren zo hun privacy.'

Ontsnappen is niet de enige reden. De respondenten noemden andere belangrijke motieven: humeur verbeteren, vervelende klussen volhouden en ontspannen. Voor veel werknemers is muziek en werk dus een ideale combinatie.

Mensen denken dat ze beter werken met muziek

Maar wat betekent muziek voor de prestaties? En hoe beïnvloedt het de communicatie met collega's? Van de ruim 550 werknemers die Randstad peilde, stelt 71% beter te presteren door muziek. Ook de meeste respondenten van Haake menen dat, maar voor beide groepen geldt dat er niet onderzocht werd of ze ook daadwerkelijk beter presteren.

Er zijn heel wat onderzoeken gebeurd naar het effect van muziek en prestaties. De uitkomsten verschillen nogal:

1. Mozart helpt niet voor iedereen

Beroemd is het zogenaamde Mozart-effect dat de psycholoog Frances Rauscher 20 jaar geleden claimde in Nature. De stelling: mensen worden intelligenter en scoren beter op ruimtelijke testen als ze eerst naar Mozarts Sonate voor twee piano's in D majeur luisteren. Beter dan als ze naar andere rustige muziek luisterden, of juist geen muziek hoorden. Het symmetrische patroon van zijn compositie zou stimulerend werken op het hersendeel dat belast is met ruimtelijke taken. Sindsdien heerst de gedachte dat klassieke muziek het IQ omhoog stuwt.

Maar de onderzoeker Christopher Chabris van Harvard University, die 16 muziekstudies analyseerde, haalt deze conclusie onderuit. Het bleek dat de proefpersonen slechts een fractie beter waren in het visualiseren van figuren. De minuscule verbetering kwam waarschijnlijk door de opgewekte stemming van de luisteraars: mensen die van Mozart houden worden positief geprikkeld en dus alerter als ze zijn muziek horen. Bij proefpersonen die vooraf luisterden naar passages van thrillerauteur Stephen King was dezelfde minieme verbetering zichtbaar, mits ze de tekst waardeerden. En in een studie uit 2005 bleken kinderen iets beter te scoren als ze muziek hoorden van Blur dan van ‘golden oldie' Mozart.

2. Een ruisende zee stimuleert ook

Moeten we luisteren naar muziek waar we van houden om beter te presteren? Nee, concluderen wetenschappers van de University of Wales Institute. Ze lieten proefpersonen luisteren naar muziek die ze leuk vonden, muziek waar ze een hekel aan hadden, naar iemand die constant het getal drie herhaalde, en naar niets. De deelnemers concentreerden zich het best bij stilte en bij de constante stroom drieën.

Dat verbaast Guido Band, universitair hoofddocent cognitieve psychologie van de Universiteit Leiden, niet. Hij deed onderzoek naar de effecten van lawaai op emotie en cognitie. De aanwezigheid van geluid bevordert volgens hem in sommige gevallen de prestaties, maar dat hoeft niet per se muziek te zijn. Andere geluiden zoals een ruisende zee werken ook. Het hangt af van het soort geluid en de taak, meent hij. Energieke muziek - het ligt voor de hand - werkt dus goed voor wie 's ochtends moeilijk op gang komt of straks alert wil blijven tijdens een vergadering. En wie zenuwachtig is, kan beter een portie rustgevende muziek consumeren.

3. Muziek zonder te veel tekst werkt best

‘Muziek met veel nadruk op tekst en veel onverwachte wendingen is storend’, aldus Guido Band. ‘Actief luisteren en het uitvoeren van werk zijn twee concurrerende activiteiten. Het controlecentrum in de hersenen krijgt het drukker met het verwerken van al die prikkels en dat zorgt op den duur voor vermoeidheid.'

4. Jongeren kunnen niet beter tegen muziek

Band denkt niet dat jongeren die van jongs af aan vergroeid zijn met hun iPod, minder last hebben van de negatieve invloed die muziek op hun prestaties kan hebben. ‘Het kost hen misschien minder energie dan volwassenen om zich tóch met muziek op hun taak te focussen. Maar de beperkingen van het biologisch systeem zijn onvermijdelijk. Ook bij hen gaat multitasken ten koste van de kwaliteit en de snelheid van de afzonderlijke taken.' Muziek kan volgens hem wel prima werken bij routineuze klussen. ‘Mensen die zich prettig voelen, houden hun werk langer vol. Maar voor oplossingsgericht denkwerk moet je met rust gelaten worden.'

Willem van Rhenen, hoogleraar engagement and productivity aan de Business University Nijenrode, slaat de ‘koptelefonisering' van de werkvloer bezorgd gade. Hij vreest dat luisteraars te veel in hun eigen cocon verdwijnen. ‘Het is storend als sommige collega's zich onttrekken aan hun omgeving als je geregeld wat aan ze moet vragen. Of telkens anderen de telefoon moeten opnemen. Het werpt een barrière op in het contact. Voor veel mensen is een prettige samenwerking met collega's een van de belangrijkste stimulansen in hun werk. Ze willen hulp, of iets leuks delen.'

Haake bevestigt dit nadeel. ‘De koptelefoon isoleert. Triviale gesprekjes en storende geluiden worden gemist, maar ook belangrijke gesprekken.' De oplossing is simpel volgens haar: ‘Sommige luisteraars doen om deze reden maar één oordop in. Dan blijven ze met hun andere oor op de werkvloer.'

Dus toch liever Enjoy the Silence van Depeche Mode beluisteren in plaats van echte stilte of veel pratende collega's?

(mr) – Bron: www.intermediair.nl