Wat zijn schoolbel- en co-ouderschapscontracten?

Telewerk: niet voor iedereen mogelijk

Als beide ouders uit werken gaan, is het niet evident om het gezinsleven georganiseerd te krijgen. En als alleenstaande ouder is het nog moeilijker …

“Telewerk en het zogenaamde nieuwe werken in het algemeen geven meer flexibiliteit in arbeidstijd en arbeidsplaats, en dat biedt voor sommige een oplossing, maar niet alle functies lenen zich hiertoe”, vertelt Iris Tolpe, legal director bij hr-dienstverlener Securex. “Voor veel jobs - vooral in de industriële sectoren - moet men nu eenmaal op een bepaald tijdstip op een bepaalde plaats aanwezig zijn. Denken we maar aan een receptioniste of een productiearbeider.”

Deeltijds werken: lager loon

Werknemers die toch meer tijd willen vrijmaken voor hun privéleven zijn vaak sowieso genoodzaakt om deeltijds te gaan werken. "Maar aangezien de verminderde arbeidsduur ook leidt tot een lager loon en lagere voordelen (qua pensioen ed.) is deeltijds werken niet voor iedereen financieel haalbaar. Bovendien volgen de meeste deeltijdse contracten nog steeds het vaste stramien (halve dagen niet werken of volledige dagen niet werken)."

2 nieuwe vormen van deeltijds werken: flexibele uren, maar hoger loon

1. Schoolbelcontracten 

“Schoolbelcontracten zijn overeenkomsten waarbij enkel gewerkt wordt binnen de schooluren. Zo hebben de ouders de mogelijkheid om hun kinderen naar school te brengen en hen te gaan ophalen zonder buitenschoolse opvang te moeten voorzien.”

Het gaat hier nog steeds om deeltijdse contracten, maar de werkuren leunen al meer aan bij een voltijdse job. “Er wordt slechts een deeltje van de voormiddag en een deel van de namiddag afgeknabbeld, daar waar gewone deeltijdse contracten meestal met halve of volledige dagen werken. In de praktijk is de arbeidsduur dan niet zo flexibel. Bovendien wordt er met een schoolbelcontract minder aan het loon geraakt, aangezien er meer uren worden gewerkt”, zegt Iris Tolpe.

2. Co-ouderschapscontracten 

Dit soort overeenkomsten zijn ideaal voor gescheiden ouders die hun kinderen om de week onder hun hoede hebben. “Een co-ouderschapscontract laat toe dat de werknemer in de week dat de kinderen bij hem of haar zijn minder werkt, en in de andere week langere dagen doet. Dit gebeurt door te werken met een variabel uurrooster over een cyclus van 2 weken.”

“Gemiddeld gezien zal de arbeidsduur (en dus ook het loon) hoger zijn dan wanneer de werknemer met een klassiek deeltijds contract werkt. Bij dit laatste is er een vaste uurregeling waarbij de prestaties altijd noodgedwongen aangepast zullen zijn aan de week waarin de ouder het minst kan of wil werken. In de week dat de ouder de kinderen niet heeft, verliest hij of zij dus uren (en loon).”

Het co-ouderschapscontract biedt voor alle partijen meer flexibiliteit en het is financieel interessanter voor de werknemer. Uiteraard is deze vorm van variabele uurroosters ook mogelijk voor mensen met een andere gezinssituatie die een zekere vorm van flexibiliteit vereist. Bijvoorbeeld voor wie een partner heeft die in ploegen werkt of die op geregelde tijdstippen voor zijn werk naar het buitenland moet.

De toekomst: meer en meer flexibele uurroosters

Helaas zijn dit tot nu toe nog vooral theoretische mogelijkheden, nog niet veel bedrijven werken met dergelijke contracten. “In de socio-culturele sectoren zijn flexibele uurroosters het meest gangbaar. Daar hebben ze meer oog voor de mens, en dus ook voor hun werknemers”, aldus Iris Tolpe van Securex.

Officiële schoolbel- en co-ouderschapscontracten kunnen nog niet afgesloten worden. “Het staat bedrijven natuurlijk vrij om werknemers een uurrooster te geven van 9 tot 14 uur om hen zo de kans te geven de kinderen van school te halen. Dat ruikt dan naar een schoolbelcontract, maar is officieel een klassiek deeltijds contract. De sociale partners willen eerst een strikter juridisch kader vooraleer bedrijven schoolbel- en co-ouderschapscontracten kunnen afsluiten.”

En dat debat wordt volop gevoerd. “De federale regering heeft aan de sociale partners gevraagd om maatregelen uit te werken over de kwaliteit en de modernisering van de arbeid. Zij hebben ondertussen al een paar voorstellen over meer flexibiliteit op tafel gelegd en het is nu aan de regering om dit in concrete maatregelen verder uit te werken. We mogen binnenkort dus nog meer nieuws verwachten over flexibele uurroosters”, vertelt Iris Tolpe.

Hoe pak je dat aan als werknemer?

Als je bepaalde uren niet wil werken, bespreek je dat best voor je in dienst komt. “Als je van werk verandert, kan je bijvoorbeeld aan je nieuwe werkgever vragen om woensdagnamiddag thuis te mogen zijn. Zeker als je in een sterke onderhandelingspositie staat, kan dat lukken. Pas een jaar nadat je voltijds in dienst bent getreden met die vraag afkomen, zal moeilijker liggen bij je werkgever. Hij heeft immers een voltijds uurrooster in te vullen en geen deeltijds. Je kan het altijd vragen natuurlijk, maar het is geen recht. Je werkgever kan dit perfect weigeren (uitgezonderd voor de stelsels à la ouderschapsverlof)”, besluit Iris Tolpe.

(mr)