Stress- en burn-outklachten zijn een opportuniteit

Federaal minister van Werk Monica De Coninck lanceerde begin november een mediacampagne die ondernemers ervan moet overtuigen om meer aandacht te geven aan de gevaren op een burn-out bij hun personeelsleden. Studies hebben het over één werknemer op de vier die symptomen vertoont die kunnen wijzen op een burn-out, aldus de minister.

“Burn-out- en zware stressklachten moeten ernstig genomen worden, het zijn duidelijke signalen dat er iets niet goed gaat”, vertelt stress- en burn-outexpert Nell van de Ligt. “Ze zijn een direct signaal van je lichaam: je verbruikt meer energie dan je in korte tijd kan ‘bijtanken’. Deze signalen geven duidelijk aan dat er iets moet veranderen vooraleer het weer goed zal gaan.”

Je leven veranderen

“Wie kampt met stress- en burn-outklachten wordt er letterlijk ziek van en moet dringend iets veranderen in z’n leven, maar meestal heb je geen idee waar te beginnen. Het is een lastige periode, maar tegelijk is het een opportuniteit. Je moet je leven onder de loep nemen. Als je last krijgt van burn-outklachten staan alle zekerheden ineens op losse schroeven. Daarom is het belangrijk om alles eens kritisch te gaan bekijken. Wat geeft mij energie? Wat kost mij energie? Wat maakt mij gelukkig?”

“Vaak slaat ook de angst toe. Je veilige, bekende wereldje staat immers onder druk. Alle zekerheden vallen weg. Je dacht dat je goed bezig was, of je dacht dat je die moeilijke situatie nog wel aankon, maar blijkbaar lukt dat niet”, zegt Nell van de Ligt. Ze spreekt uit ervaring, want nadat ze zelf een burn-out heeft gehad, is ze op zoek gegaan naar wat stress en burn-out nu precies inhouden.

Angst overwinnen

“Je moet op zoek gaan naar de oorzaak van de klachten. Tijdens deze zoektocht komen vaak de ergste doemscenario’s naar boven. Stel je voor dat je iets los moet laten wat je erg dierbaar is …”

“Je hebt misschien schrik dat je je beroep niet meer zal kunnen uitoefenen en dat je lange (en moeilijke) studietijd voor niets is geweest. Je bent bang dat je nooit meer helemaal beter zal worden en dat je voor de rest van je leven werk onder je niveau moet verrichten. Of je bent bang dat je je partner moet verlaten, want wellicht is hij of zij toch niet de juiste partij voor jou?”

Comfortzone verlaten

“Je wordt dus gedwongen je gewoontes in vraag te stellen en je comfortzone te verlaten. Je comfortzone is veilig, je weet wat je hebt: je vaste, stabiele situatie, je gewoontes en zekerheden. Je comfortzone opgeven, is een lastig moment. Je gevoel van veiligheid en zekerheid wordt hierdoor serieus ondermijnd. Logischerwijze verklaart dit een zeker gevoel van angst. Angst is immers een signaal van de psyche dat er gevaar dreigt: zoals pijn dat voor het lichaam is.”

“Maar tegelijk is het een opportuniteit. Hoe lastig stress- en burn-outklachten ook zijn, de oplossing is geruststellend. Je kan er uiteindelijk alleen maar op vooruitgaan. Vergeet niet dat het oplossen van de situatie alleen maar goede dingen kan opleveren. Bij een goede aanpak verdwijnen de klachten, en je zal weer gelukkig worden. Je zal bijvoorbeeld meer grenzen stellen, meer rekening houden met wat jij wil en nodig hebt. Dat zal je moeten gaan leren. Lukt dat, dan is dat een enorme groei en daar heb je de rest van je leven profijt van.”

Vooruitgang

“Als je blijft vasthouden aan oude patronen, kan je niet veranderen of groeien. Er vindt geen beweging plaats, dus kan er ook geen vooruitgang zijn. Je zal dus je zekerheden moeten loslaten en risico’s moeten nemen om iets te veranderen in je leven. Alleen op die manier kan je persoonlijk groeien en nieuwe dingen leren. Op die manier vergroot je ook langzaam je comfortzone.”

“Het is een bekende valkuil om uit angst de aanpak van de burn-outklachten uit stellen. Het is een bekend psychologisch fenomeen dat mensen hopen dat de klachten van een burn-out vanzelf overgaan. Het is logisch te verklaren waar de angst bij een burn-out vandaan komt. Als je je leven niet meer in de hand hebt, verlies je de grip op de situatie. Daarna word je gedwongen om je zekerheden los te laten. Volgens je psyche loop je hierbij allerlei risico’s, omdat je van te voren niet weet wat je kan verwachten. Je psyche vertelt je dat je in gevaar bent en er ontstaat angst. Het is een oeroud mechanisme van de mens om zich te beschermen tegen gevaarlijke situaties. Het is immers een oerinstinct van de mens om te vluchten, de angst te ontlopen en om zo deze nare gevoelens te vermijden. Maar vergeet niet dat deze reactie je ook kan belemmeren in je persoonlijke groei.”

Niet ontkennen

“Stress- en burn-outklachten laten zich echter niet wegstoppen. Het ontkennen levert alleen maar meer spanningen op. Zolang die klachten overheersen, heb je namelijk weinig invloed op wat er gebeurt. De klachten zullen alleen maar toenemen, tot het moment waarop je besluit om in te grijpen. Bovendien krijgen de klachten een steeds dwingender karakter naarmate ze genegeerd worden.”

“Er is echt maar één manier om weer gezond en gelukkig te worden: pak de situatie aan en stap uit je comfortzone. Angst is onlosmakelijk verbonden met burn-outklachten. Het belangrijkste dat je hierbij moet onthouden is dat angst niet altijd een negatief signaal is, maar vaak juist aangeeft dat je kan groeien. Je kan van je angstmoment een groeimoment maken omdat je door de angst moet gaan. Als dat lukt, geeft dat een kick: je bent gegroeid”, besluit stress- en burn-outexpert Nell van de Ligt.

Hoe voel jij je op je werk? Doe de test. 

(mr) - Nell van de Ligt is stress- en burn-outexpert. Nadat ze zelf een burn-out heeft gehad, is ze op zoek gegaan naar wat stress en burn-out nu precies inhouden. In 2007 startte ze als analytisch psycholoog haar bedrijf Ligtpunt waarmee ze leidinggevenden en werknemers coacht.