STAP 3 - De veilingexpert: 'De tijd van buitensporige prijzen is voorbij'

Marianne Hoet is experte naoorlogse en hedendaagse kunst bij veilinghuis Christie's.

Vroeg of laat komen werken die in galerijen verkocht werden in veilinghuizen terecht. Vooral werken van hedendaagse kunstenaars scheerden er de laatste jaren hoge toppen. "Vaak was het niet meer in verhouding met wat er voor oude meesters geboden werd. 'Nieuw' geld vanuit Rusland of China speculeerde vooral op die hedendaagse kunst. Dit meest gehypte onderdeel van de veilingverkoop is nu net het zwaarst getroffen door de crisis."

"Onze catalogi worden ook dunner, maar we panikeren niet. Als we kwaliteit aanbieden, vinden we sowieso nog kopers. Doordat de speculanten afhaken, komen er bovendien verzamelaars terug die het de laatste jaren lieten afweten omdat de prijzen voor hen te hoog lagen. In die markt ben je misschien beter af in een galerij, maar nu wordt het weer interessanter om op veiling te kopen. Maar gokken en afwachten tot prijzen een dieptepunt bereiken, is een utopie. Niemand kan immers voorspellen wat die laagste prijs is."

'Een hoge prijs moet onderbouwd zijn'

De eeuwige vraag is natuurlijk wat de correcte prijs is voor een kunstwerk. "Luc Tuymans haalde meer dan een miljoen dollar op een veiling (met het schilderij Sculpture, red.). Maar het ging dan ook om een sleutelwerk uit zijn oeuvre. Niet elk werk van Tuymans zou op dat moment zo'n prijs gehaald hebben. Een hoge prijs moet onderbouwd zijn. Vandaar dat we steeds in team schattingen doen, waarbij we kijken naar de kwaliteit en de staat van het werk, de provenance (uit welke collectie het komt, red.) enzovoort. Voor deze job keek ik naar een werk en dacht ik 'mooi' of 'niet mooi'. Nu heb ik veel meer de reflex om aan kunst een prijskaartje te hangen. Zijn er geen barstjes? Is het wel goed gerestaureerd? Da's onvermijdelijk."

Meer nog dan in de galerijen spelen op de veilingmarkt de wetten van vraag en aanbod. Veilinghuizen kijken daarom goed uit wat ze op de markt brengen en wanneer. Veel werken van dezelfde artiest tegelijk aanbieden of een stuk aanbieden waar op een bepaald moment geen vraag naar is, knaagt niet alleen aan de winst van het veilinghuis maar ook aan de marktwaarde van de artiest.

De kunstenaar ziet zelf nauwelijks centen "Op een veiling wordt er op een heel korte tijd een prijs gevormd. Die wordt dan zo'n beetje de referentieprijs. Zeker in een economisch moeilijkere periode dragen we daar een grote verantwoordelijkheid. We raden nu vaak af om stukken op de markt te brengen omdat we denken dat ze op dit moment geen correcte prijs gaan halen. Ook de galerijen en de kunstenaars hebben daar baat bij." Nochtans ziet de kunstenaar zelf nauwelijks centen van de prijs waarvoor een van zijn werken onder de hamer gaat. Meestal kan hij enkel rekenen op het volgrecht, maar wordt het in Amerika verkocht dan krijgt hij zelfs dat niet. Hij kan dus enkel maar hopen dat de hoge prijs zijn waarde in de galerijmarkt opkrikt. Want prijzen in veilingshuizen en galerijen durven nogal eens verschillen.

"Het moeilijkst om te schatten, zijn kunstenaars die nog niet vaak geveild zijn. Daar wordt een lage schatting aan verbonden omdat er geen referentieprijs is. Het kan voorvallen dat wij een werk op tienduizend pond schatten maar dat de galerist veel meer vraagt omdat de kunstenaar in die wereld al een zekere waarde verworven heeft."